Verontreinigd kunststof recyclaat meten, hoe doe je dat?
Werk je al met kunststof recyclaat of wil je hiermee starten? Dan is het belangrijk dat je er rekening mee houdt dat dit materiaal verontreinigd kan zijn. Hoe dit komt, wat het voor jouw product betekent én hoe je dat kan meten leggen we je uit in dit artikel. Ook hebben we een helder plan van aanpak voor je uitgeschreven, zodat je precies weet waar je moet beginnen.
Van afval tot kunststof recyclaat
Recyclaat wordt gemaakt uit afvalstromen. Tijdens het gebruik, de inzameling en in het recyclingproces is het materiaal dan ook met allerlei verontreinigde stoffen en materialen in aanraking geweest. Om zoveel mogelijk vuil te verwijderen, passen recyclers verschillende scheidingstechnieken toe. Deze variëren van handmatige scheiding tot geavanceerde methoden zoals kunstmatige intelligentie (AI), zink-drijf (waterbad), infraroodscanners en elektrostatische scheiding. Om de laatste vuilresten – met name inkten en lijmen van etiketten – te verwijderen worden de materialen ook nog gewassen. Dit is een belangrijke stap en is volop in ontwikkeling. Denk bijvoorbeeld aan van koud naar warm tot frictie wassen.
Productieproblemen door verontreinigd recyclaat
Ondanks dit scheidings- en wasproces, blijft er regelmatig vuil in het recyclaat achter. Op het oog is dit niet waarneembaar. Maar als je verontreinigd recyclaat gebruikt, dan kun je in productie of tijdens de productlevensduur tegen allerlei problemen aanlopen. Denk aan een verminderde sterkte van het product, doordat de vervuiling lokaal voor een zwakke plek zorgt.Op de afbeelding hiernaast is bijvoorbeeld een breuk ontstaan door aanwezigheid van PET-vervuiling in een Polypropyleen product. Maar ook aan verkleefde en verstopte matrijzen. Daarnaast kun je oneffenheden of verkleuringen in je product ontdekken.
Het is dus erg belangrijk om van tevoren te weten of het recyclaat dat je gekocht hebt verontreinigd is. Misschien ervaar je al problemen en vraag je je af waar dit door komt. Ook in dat geval is een analyse van het recyclaat een goede stap om te ontdekken of de oorzaak bij verontreiniging ligt.
Soorten verontreiniging van gerecycled kunststof
Er zijn verschillende methodes om recyclaat te analyseren op verontreiniging. Deze leggen we hieronder uit. Welke analysemethode je het beste toe kunt passen hangt af van het type verontreiniging dat je verwacht aan te treffen. Er zijn drie soorten:
- Polymeerverontreiniging: denk aan Polyethyleen (PE) vervuild met kleine hoeveelheden Polyproplyleen(PP), afkomstig uit doppen, sluitingen of andere producten. Er kunnen bijvoorbeeld ook nog inkten en lijmresten in het recyclaat aanwezig zijn.
- Verontreiniging door vocht en vluchtige organische stoffen (VOC).
- Anorganische verontreiniging, zoals zand, klei, stof, metaal en vulstoffen.
Polymeerverontreiniging onderzoeken
Heb je het vermoeden dat er sprake is van polymeerverontreiniging? Dan kun je de DSC– (op basis van verhitting/koeling) en/of de FTIR-analyse (op basis van Infrarood) toepassen. Met FTIR-analyses worden met behulp van een infraroodscanner specifieke functionele groepen achterhaald – door middel van een uniek piekenpatroon – om het materiaaltype te identificeren. De focus ligt bij deze analyse op de verbindingen tussen de moleculen.
Bij sommige polymeren, zit er overlap in het piekenpatroon en is het met FTIR-analyse lastig te zien welke polymeren verontreinigd zijn. Dan kun je de meting aanvullen met een DSC-analyse. Bij DSC wordt er onder andere gekeken naar de smelttemperatuur, kristallisatietemperatuur en de Glas Transitie Temperatuur (Tg). Deze testmethode kan ingezet worden om het (hoofd) materiaaltype te identificeren, maar ook de verontreiniging van andere polymeren aan de hand van hun Tg of smelt punt te detecteren.
Tip: om een volledig beeld van polymeerverontreiniging te krijgen raden wij aan om beide analyses uit te voeren.
Verontreiniging door anorganische stoffen, vocht, VOC’s en vulstoffen uitsluiten
Vermoed je dat er vocht en anorganische stoffen in het materiaal zitten? Of dat er VOC’s vrijgekomen zijn tijdens het productieproces? Dan kun je dit op twee manieren achterhalen.
- TGA-test
Je kunt een sample thermografisch (laten) analyseren, afgekort TGA. Bij deze meting wordt het recyclaat verhit tot 800 °C. Tijdens dit verhittingsproces wordt de gewichtsafname gemeten. Zo kan er worden bepaald of er vocht of VOC’s vrijkomen en bij welke temperatuur de kunststof sterk in gewicht afneemt en dus degradeert. In de asrest van deze test vind je de anorganische stoffen terug. Hierbij kun je denken aan glasvezels, zand en vulststoffen zoals krijt en mineralen. - Verassingstest
Als je alleen de asrest wilt bepalen kun je ook een (simpelere) verassingstest uitvoeren. Bij deze test verhit je een sample tot 600 °C en meet je het gewicht voor en na de verassing.
Verbredende analyse
Wil je de asrest (de anorganische verontreiniging) uit de TGA of de verassingstest nog verder analyseren? Dan kan dat met behulp van een optische microscoop. Hiermee ontdek je hoe groot en welke vorm de deeltjes hebben. Zo kun je veel te weten komen over de bron van de verontreiniging.

Microscopische foto vervuiling in dunwandig product, gemaakt van recyclaat
Gespecialiseerde analyses voor extra verdieping
Om nog beter te bepalen met welke verontreiniging je te maken hebt, kun je een geavanceerde SEM-EDX microscoop inzetten. Hiermee bepaal je uit welke atomen de verontreiniging bestaat. Denk bijvoorbeeld aan aluminium of calcium door verschillende vulstoffen.
Als je met de TGA-analyse een hoge concentratie van VOC’s hebt waargenomen, dan kun je met behulp van chromatografie (GC/MS) analyseren welke dit zijn. Er zijn zelfs methodes die het gebruik van bijvoorbeeld UV-absorbers of andere additieven in hele lage concentraties in kunststoffen kunnen detecteren. Daarnaast kun je ook in de praktijk verontreiniging testen. Bijvoorbeeld door het filter residu (een stof die overblijft na een proces) na je extrusie verder te analyseren. Deze gespecialiseerde methodes gebruik je alleen wanneer het nodig is om de diepte in te gaan.

SEM-EDX zoom van dezelfde vervuiling in dunwandig product, gemaakt van recyclaat. Met SEM EDX is de samenstelling van deze vervuiling bepaald en kon de bron worden achterhaald.
Plan van aanpak
Verontreinigd recyclaat kan dus tot problemen leiden. Wil je dit oplossen of wil je meer weten dan alleen de specificaties van de leverancier? Dan stellen we onderstaand plan van aanpak voor:
.
Analyses gesubsidieerd (laten) uitvoeren
Om het gebruik van recyclaat te stimuleren, heeft het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de ‘Tijdelijke subsidieregeling omschakeling naar verwerking circulaire plastics’ ter beschikking gesteld. Met deze subsidie krijg je 75% van de onderzoekskosten vergoed voor het uit (laten) voeren van productietesten en verbonden activiteiten, waaronder het selecteren en analyseren van het beoogde recyclaat. Er is per bedrijf tot € 25.000,- subsidie beschikbaar! De aanvraag is op 18 juni jl. geopend en loopt tot 3 oktober 2024. Op is op, dus stuur nog snel jouw aanvraag in. Lees meer over deze subsidie.
Hulp nodig?
We denken graag met je mee over welk type verontreiniging er zou kunnen spelen en welke test- en analysemethode daar het beste bij aansluit. Naar wens kunnen we je ook bij het uitvoeren van de analyses en productietests ondersteunen. Neem daarvoor vrijblijvend contact met ons op.
Elk jaar brengt de Circular Plastics Conference (CPC) inzichten, inspiratie en dialoog om de circulariteit van plastics op industriële schaal te bevorderen. Dit jaar willen ze reflecteren op wat er is geleerd en hoe we als industrie verder kunnen gaan om plastics echt circulair te maken.
Het evenement, georganiseerd vanuit het Circular Plastics Initiative, bestaat uit deelsessies over verschillende thema’s zoals verpakkingen, automotive, textiel en electronica. Vragen die ze hopen te beantwoorden zijn:
- Hoe kunnen we deze weg naar circulaire kunststoffen voortzetten?
- Wat zijn de belangrijkste uitdagingen waarmee Nederland te maken heeft in zijn streven om tegen 2030 ten minste de helft van het plasticafval te recyclen en tegen 2050 100% circulariteit te bereiken?
- Hoe werkt de overheid eraan om deze uitdagingen te overwinnen?
Deze editie werken ze samen met het Topinstituut voor Integrale Analytische Wetenschap en Technologie (TI COAST). Deze samenwerking versterkt de focus op innovatie in de analyse en karakterisering van recyclaten. CPC 2024 vindt plaats op 26 september in de Jaarbeurs in Utrecht. Meer informatie over het evenement vind je op hun website.
Oost NL verstrekt een financiering aan Polymer Science Park (PSP) in Zwolle. PSP ondersteunt en faciliteert het mkb met het ontwikkelen van circulaire kunststofproducten en technologieën. Met de financiering kan PSP zich verder richten op het versterken en verduurzamen van de kunststof- en materialensector in de regio. Oost NL verstrekt de financiering vanuit het Participatiefonds Oost NL.
Polymer Science Park is ontstaan in Zwolle, vanwege het indrukwekkende kunststoffencluster dat zich daar bevindt. Zo’n 240 bedrijven, inmiddels vanuit heel Nederland, in de kunststofsector zorgen voor 25.000 banen. Daarnaast bevat de regio de op een na grootste tapijtindustrie ter wereld, een industrie waar veel geavanceerde materialen worden (her-)gebruikt.
Beide industrieën kampen met grote uitdagingen op het gebied van duurzaamheid en circulariteit. Met name voor het mkb is dit een flinke opgave. Zo wordt de regelgeving rondom het aandeel recyclaat in materialen en producten steeds strenger. Voor het verduurzamen van producten en het ontwikkelen van circulaire businessmodellen is gespecialiseerde kennis nodig. PSP biedt de kennis, kunde, netwerk en faciliteiten om een deel van de R&D hiervoor uit te voeren.
“De noodzaak om zuiniger met grondstoffen om te gaan is steeds belangrijker, maar hergebruik van plastics is nog lang niet zo vanzelfsprekend als het lijkt”, legt Gijs Langeveld, managing director van PSP uit. “Wij helpen ondernemers door onderzoek te doen naar mogelijke alternatieven voor ‘virgin’ materialen, materialen die gemaakt worden van fossiele grondstoffen. We hebben de machines en kennis in huis om daar onderzoek naar te doen en we kunnen bedrijven met dezelfde uitdagingen in de sector aan elkaar verbinden.”
Financiering versterkt kunststofcluster
Sander de Boer, investment manager Tech, legt uit waarom Oost NL de lening verstrekt:
“PSP speelt een cruciale rol bij innovatie in de regio. Ze ondersteunen het mkb bij het realiseren van een circulair en toekomstbestendig verdienmodel. En ze dragen bij aan de energie- en klimaattransitie door hergebruik van grondstoffen en afvalvermindering. Daarnaast kunnen innovatieve start-ups en scale-ups profiteren van de kennis die aanwezig is bij PSP en zich zo verder ontwikkelen.”
Langeveld is blij met de impuls voor PSP: “Deze lening stelt ons in staat om onze strategie verder vorm te geven. We willen meer klanten aan ons binden en onze netwerkfunctie vergroten. De vraag naar onze dienstverlening groeit, daar willen we aan kunnen blijven voldoen. De financiering van Oost NL gaat ons daar bij helpen.”
Jarenlange samenwerking bedrijfsleven, overheden en kennisinstellingen
Oost NL was in 2011 een van de initiatiefnemers van PSP, samen met DSM, Wavin, Hogeschool Windesheim, Deltion College, gemeente Zwolle en de Provincie Overijssel. Sinds de oprichting is PSP uitgegroeid tot een instituut dat het mkb actief ondersteunt in de verduurzaming van de kunststofketen door het uitvoeren van onderzoek & ontwikkeling, het trainen van kunststofexperts, en het vervullen van haar rol als netwerkpartner. Inmiddels zijn meer dan 50 bedrijven aangesloten als deelnemer van de organisatie.
PSP is samen met Oost NL één van de partners in de Dutch Circular Polymer Valley (DCPV), een samenwerkingsverband van overheden, bedrijven en kennisinstellingen ontstaan in Regio Zwolle. Samen met ondernemers stimuleren ze innovaties en samenwerking om het aandeel circulaire polymeren te vergroten.
Operators weten precies op welke knoppen ze moeten drukken. Dat ‘trucje’ doen zij natuurlijk dagelijks. Maar wat als er problemen ontstaan? Weten zij dan ook precies wat er aan de achterkant gebeurt? En hoe ze dit adequaat oplossen om productuitval te voorkomen?
Betrokkenheid tonen en verantwoordelijkheid nemen van het productieproces zijn belangrijke redenen waarom bedrijven in de kunststofbranche investeren in het opleiden en doorontwikkelen van hun personeel. Zij willen dat het personeel zich verantwoordelijk voelt voor ‘hun’ proces en kleine storingen zelf op kunnen lossen.
In deze blog ontdek je welke opleidingssoorten er in de kunststofbranche zijn en wat de voor- en nadelen hiervan zijn. En onderaan vind je vier kernvragen waarmee je een weloverwogen keuze maakt.
De vier type opleidingen en trainingen in de kunststofbranche
Het landschap voor opleidingen, cursussen en trainingen over (het werken met) kunststoffen is breed. Waar moet je als bedrijf in de kunststof sector voor kiezen? Om je een handje te helpen hebben wij de vier verschillende opleidingsmogelijkheden voor je op een rij gezet. Bekijk ze ook in de tabel verderop in deze blog.
-
HBO-opleidingen
In Nederland zijn er meerdere HBO-instellingen die opleidingen voor de kunststofbranche aanbieden op zowel bachelor als master niveau. Zoals de opleiding Polymer Engineering of Polymer Design Engineering. Deze opleidingen zijn vaak tweejarig (bestaande uit meerdere modules).
- Medewerkers gaan echt de diepte in en ontvangen na een succesvolle afronding een erkend HBO-diploma.
- Houd er rekening mee dat dit type opleiding een aardige investering is, zowel in tijd (2 jaar lang een dag in de week) als geld (gemiddeld 11.250 euro per jaar).
-
MBO-opleidingen
In tegenstelling tot de HBO-opleidingen, duren de MBO-(deel)opleidingen gericht op kunststof vaak slechts enkele lesdagen. Zo ronden medewerkers de opleiding Kunststoftechniek van het Deltion College al binnen 10 lesdagen (20 dagdelen in 10 weken) af.
- Dit zijn relatief korte opleidingen, die medewerkers met een (niveau 4) MBO-certificaat afsluiten.
- Deze opleidingen zijn breed en geven een goede basis. Net als de HBO-opleidingen vinden deze opleidingen niet plaats op locatie.
-
Praktijktrainingen
Praktijktrainingen, van bijvoorbeeld een opleider als STODT, gaan in op een specifiek onderdeel van het kunststofproductieproces. Denk bijvoorbeeld aan spuitgieten 1,2 of 3 of extruderen 1. Deze cursussen worden bij voldoende resultaat afgesloten met een landelijk branche-erkend diploma (VAPRO).
- Goede basistrainingen specifiek op verwerkingstechniek die als start dienen voor verdere doorontwikkeling.
- De opleidingen zijn vaak breed en (de theorie) niet helemaal toegespitst op de materialen, machines en het proces van de opdrachtgever.
-
Maatwerk kunststof trainingen (op locatie)
Bij dit opleidingstype wordt er vaak voorafgaand aan de training een intake van een halve dag gedaan, om de wensen en het kennisniveau van de groep in kaart te brengen. Zo kan er tijdens de training specifiek ingegaan worden op bepaalde materialen (bijvoorbeeld PVC, PET, PA, regrinds en recyclaat), verwerkingstechnieken (bijvoorbeeld spuitgieten, extruderen en blaasextrusie) en handelingen en komen er geen ‘onnodige onderwerpen’ aan bod. De training wordt op de productielocatie gegeven door een vakspecialist, in samenwerking met jullie eigen specialisten. Ook wordt er op jullie eigen machines en met jullie eigen materialen worden gewerkt. Maatwerk trainingen kunnen georganiseerd worden voor diverse afdelingen; operations, research & development, maar ook de niet-technische (bijvoorbeeld verkoop) afdelingen.
- Dit is een kortdurende training, die op jouw eigen locatie plaatsvindt en waarbij gebruik van jullie eigen materialen en machines gemaakt wordt. Hierdoor kan de opgedane kennis vaak direct toegepast worden.
- De medewerkers doen de benodigde vakkennis gericht op, maar ontvangen geen certificaat of diploma.
Een keuze maken? Stel jezelf deze 4 kernvragen
Op basis van de opleidingstypes hierboven, zijn dit de vier kernvragen die je jezelf kunt stellen om een weloverwogen keuze voor jouw personeel te maken.
- Is het belangrijk dat de medewerkers een erkend diploma of certificaat ontvangen?
Bij een HBO-, MBO- en een praktijktraining ontvangen medewerkers na een succesvolle afronding een erkend diploma, (deel)certificaat of VAPRO certificaat. Bij maatwerk trainingen is dit niet het geval.
- Is het van belang dat de training op locatie gegeven wordt en er gebruikgemaakt wordt van de eigen machines en materialen?
Een training op de eigen werkplek van de medewerker heeft grote voordelen voor het leereffect. Hij of zij leert alle ins-en-outs van zijn eigen machines kennen en de materialen die hij of zij dagelijks gebruikt. Vind je dit belangrijk? Dan is een praktijktraining op locatie of een maatwerktraining interessant voor jou.
- Hebben de medewerkers al basiskennis (bijvoorbeeld spuitgieten 1) en zijn ze juist op zoek naar verdieping?
Afhankelijk van het kennisniveau van je medewerkers kun je dan kiezen voor vervolgtraining bij een praktijkopleider, zoals spuitgieten 2 of 3. Dit is een vast programma, dat onderwerpen kan behandelen die medewerkers al beheersen. Het alternatief is een maatwerktraining (op locatie). Deze trainingen zijn aan te passen naar het kennisniveau van de medewerkers (van beginner tot expert) en zijn specifiek af te stemmen op de leerbehoefte. In tegenstelling tot een vervolgtraining bij een praktijkopleider, volgen medewerkers bij een maatwerk training geen volledige modules. Ze zoomen in een maatwerk training naar wens in op de onderwerpen waar zij tegenaan lopen of meer over willen leren.
- Welk opleidingsbudget is er beschikbaar?
Er zitten veel verschil in prijs en opleidingsduur van de verschillende opleidingstypes. Om je een beeld van deze verschillen te geven, hebben we (op 26-04-2024) een greep genomen uit de opleidingsprijzen en duur en deze voor je op een rij gezet in de onderstaande tabel.
.
Van trucje naar vakmanschap
Eén ding is zeker: welke training, opleiding of cursus over kunststof je ook kiest, hiermee geef je jouw personeel de benodigde handvatten om de stap te maken van het uitvoeren van een trucje naar écht vakmanschap.
Ben je op zoek naar een kunststof opleiding voor jouw personeel? Wij adviseren je graag over een kunststof opleiding die past bij jouw wensen en die van je personeel. Neem daarvoor vrijblijvend contact op met Peter van Barneveld, Business Manager Training.
Tijdens het Kunststof Seminar: van Recyclaat naar Product op 14 november in Zwolle organiseren Verpact en PSP samen een interactieve deelsessie over verpakkingen en recyclaat uit verpakkingen.
Kansen voor Recyclaat: vraag en aanbod
Deze interactieve deelsessie over verpakkingen en recyclaat uit verpakkingen is verdeeld over beide deelsessierondes. Tijdens de eerste deelsessieronde gaan de deelnemers gezamenlijk problemen uitdiepen met als doel oplossingen te vinden. Hoe kan je wél recyclaat toe gaan passen? Daarbij bieden we ruimte aan enkele ‘best practices’
Tijdens de tweede deelsessieronde gaan we in debat met elkaar aan de hand van stellingen die voortkomen uit een gezamenlijke verkenning van recyclaat, om zo de kunststofinnovaties verder te helpen. Samen maken wij recycling mogelijk.
Meer informatie
Meer informatie over het Kunststof Seminar: van Recyclaat naar Product vind je hier. Bestel jouw tickets voor 01 augustus en krijg 10% Early Bird korting met de kortingscode EB1411
Voor vragen kun je contact opnemen met onze communicatiemanager.
Sinds kort is er een nieuw gezicht bij Polymer Science Park (PSP) te vinden, dat van projectleider Vincent de Gauw. Vincent maakte de overstap van organische chemie naar polymeerchemie en vond zijn nieuwe werkplek als projectleider bij PSP.
Chemicus in hart en nieren
Polymeerchemie, een werkveld waar Vincent altijd in geïnteresseerd is geweest. Alleen bleek bij het afronden van zijn studies de vraag naar polymeerchemici laag en daarom heeft hij die wens toen laten varen. Uiteindelijk is Vincent begonnen aan een loopbaan als organisch chemicus in Groningen. Hij werkte mee aan het ontwikkelen van nieuwe medicijnen. Van het sleutelen aan en combineren van moleculen tot uiteindelijk de perfecte match. Maar de polymeerchemie bleef toch kriebelen. Begin dit jaar kreeg hij de kans om het roer om te gooien van Groningen naar het hart van de Nederlandse kunststofindustrie: Dutch Circular Polymer Valley. Die kans heeft hij aangepakt en is in maart gestart als de nieuwe projectleider van PSP.
Jouw partner in de transitie naar circulaire kunststoffen
Bij PSP helpt Vincent jouw bedrijf met de volgende stap in de transitie naar circulaire kunststoffen. Je zult hem veel vinden in het verwerkings- en testlab, waar hij duurzame polymeren test voor de toepassing in producten. Maar daarnaast ook steeds meer in het werkveld. Zo mocht hij onlangs een training geven bij één van onze deelnemers op locatie. Met zijn veelzijdigheid zet Vincent jouw vraag snel om in een daadwerkelijk plan van aanpak, en begeleidt hij het project van begin tot eind. Kortom, PSP is een waardevolle projectleider rijker.
Wil je meer weten over Vincent of de mogelijkheden bij PSP voor jouw bedrijf? Neem dan contact met ons op.