Er zijn kansen genoeg om kunststof verpakkingsafval een tweede leven te geven, door het recyclaat niet als tweedehands virgin kunststof te beschouwen maar als een ander materiaal met zijn eigen identiteit en eigenschappen. En: wees bereid om erin te investeren, niet alleen financieel, ook in tijd en in het aangaan van partnerships. Deze en nog meer lessen trekt het programma Kunststof Verpakkingsafval als Grondstof (KVG) uit vijftien pilots, waarvan op 13 november jl. tijdens een eindsymposium de resultaten bekend zijn gemaakt. Projectleider Daphne van den Berg van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV): “Met KVG tonen we aan dat er veel mogelijkheden zijn om van recyclaat iets interessants, leuks of eigentijds maken, waarvoor genoeg belangstelling in de markt is.”

Afgelopen twee jaar voerde Rijkswaterstaat samen met het KIDV het KVG-programma uit. Doelstelling was om vraag en aanbod van recyclaat dichter bij elkaar te brengen en daarmee het gebruik en de vraag naar primaire grondstoffen terug te dringen. Van den Berg: “Zo komen we dichter bij een circulaire economie.” Eerst werd een technische en economische verkenning uitgevoerd om meer en beter inzicht te krijgen in de vraagzijde van de markt en toepassingsmogelijkheden van kunststofrecyclaat. Daarna zijn de vijftien pilots uitgevoerd met inhoudelijke en financiële steun van het programma. De pilots focuste zich op technische innovaties en circulair inkopen. En richten zich op (verwerkings)technieken, design, procesinnovaties en innovaties via ketensamenwerking.

Meer toepassingsmogelijkheden

Vijf pilots richtten zich op de toepassing van huishoudelijk kunststof verpakkingsafval in nieuwe verpakkingen, van koffiebekers tot pallets bijvoorbeeld. Andere pilots gingen onder meer over de mogelijkheden om recyclaat in speelgoed en straatkolken te verwerken of om het als grondstof voor 3D-printen te gebruiken. Uit de rapportage van het KVG-programma: het aantal toepassingsmogelijkheden van gerecyclede kunststoffen is vergroot, doordat in de vijftien pilotprojecten nieuwe producten zijn ontwikkeld van recyclaat. “Gemakkelijk is dat niet altijd. De ervaringen en lessen die zijn geleerd, kunnen goed worden gebruikt door andere organisaties die recyclaat in hun eigen praktijk willen toepassen”, stelt Van den Berg.

 

In het document ‘Tweede levens van kunststofverpakkingen: lessen uit de praktijk’ heeft KVG lessen en tips uit de pilots op een rij gezet. Zoals:

• Wees vanaf het begin bereid om in elkaar te investeren als pilotpartners.
• Vorm een consortium waarbij de verschillende schakels in de keten aan tafel zitten en creëer een verantwoordelijkheidsgevoel bij alle partijen.
• Beschouw recyclaat niet als tweedehands virgin kunststof, maar bekijk het als een ander materiaal met zijn eigen identiteit en eigenschappen.
• Maak het voordeel dat een innovatie met recyclaat biedt goed zichtbaar voor de markt die je betreedt.
• Kijk als inkopende partij kritisch naar de inkoopeisen, zodat deze realistisch worden uitgevraagd bij een product of verpakking van recyclaat.

Op basis van de bevindingen van het programma, liggen de grootste kansen voor het toepassen van het recyclaat van kunststof verpakkingsafval in de sectoren bouw en infra, agrofood, bij niet-voedselverpakkingen, transportverpakkingen en consumentenartikelen. In zeven pilots zijn producten zo ver ontwikkeld dat ze rijp zijn voor marktintroductie in 2020. Verschillende pilots hebben gewerkt aan de verbetering van de kwaliteit van gerecyclede kunststoffen door ontwikkeling van nieuwe technologie of andere processtappen bij recyclers en verwerkers van het recyclaat.

Het programma Kunststof Verpakkingsafval als Grondstof is gefinancierd door Stichting Afvalfonds. MVO Nederland en Polymer Science Park ondersteunden de pilotdeelnemers. Het programma stopt binnenkort officieel; de deelnemers ontmoeten elkaar in 2020 nog om met elkaar te kijken naar mogelijke vervolgstappen.

Meer informatie

De resultaten, tips en ervaringen van het programma Kunststof Verpakkingsafval als Grondstof vind je hier: www.kunststofhergebruiken.nl

De factsheets per pilotprojecten. https://kunststofhergebruiken.nl/kvg/factsheets/

Het document ‘Tweede levens van kunststofverpakkingen: lessen uit de praktijk’. https://kunststofhergebruiken.nl/publish/pages/168565/tweede_levens_van_kunststofverpakkingen.pdf

Wat is er mogelijk met huishoudelijk verpakkingsafval? Heel veel! Wat denk je van 3D printen met kunststof verpakkingsmateriaal of het maken van infiltratiekratten voor het opvangen van regenwater? Zomaar twee uitkomsten van een aantal pilots waar de afgelopen maanden binnen het programma Kunststof Verpakkingsmateriaal als Grondstof (KVG-programma) aan gewerkt is. Tijdens het opschalingsdiner eind september wisselden alle deelnemers aan de pilots de resultaten met elkaar uit en bespraken ze de mogelijkheden om hun pilot op te schalen. Namens het Polymer Science Park nam Gerard Boschman deel aan dit opschalingsdiner. Hij was tafelheer bij de pilot Infiltratiekratten van De Groot Vroomshoop Groep.

,,Het KVG-programma is op initiatief van Rijkswaterstaat en Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) ontstaan”, vertelt Gerard. ,, Het programma Kunststof Verpakkingsafval als Grondstof (KVG) stimuleert het gebruik van huishoudelijk kunststof verpakkingsafval in producten. Door vraag en aanbod van gerecyclede kunststoffen beter op elkaar aan te sluiten, wordt het gebruik van primaire grondstoffen teruggedrongen. De focus ligt op twee pijlers: inkoop en innovatie. Het programma wordt uitgevoerd door Rijkswaterstaat (RWS) en Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) en gefinancierd door Stichting Afvalfonds. PSP ondersteunt dit programma via KIDV met technisch onderzoek. We doen testen in onze laboratoria om de pilots meer inzicht te geven in hun mogelijkheden.”

Testen
,,Zo hebben we voor Veolia een geurtest gedaan”, licht Gerard toe. ,,Hier werden kunststofproducten gespuitgiet tot bakjes die we gelijk luchtdicht verpakt hebben. We hebben een meting van stofdeeltjes gedaan en onderzocht of er sprake was van een hinderlijke geur. Voor Save Plastics hebben we een ‘lange duur test’ gedaan, een geurtest en een antisliptest. Bij dat laatste hebben we getest hoe de wrijvingsweerstand van de betreffende kunststof was. Dat is hier nodig, omdat dit tot kunststofplanken verwerkt wordt.”

Infiltratiekratten
Tijdens het diner was Gerard tafelheer bij de pilot die door De Groot Vroomshoop is opgezet. Het gaat hierom het maken van kunststof infiltratiekratten die geplaatst kunnen worden onder bergingen. Deze kratten vangen regenwater op. ,,Tijdens de pilot hebben we diverse testen, zoals  schroeftesten,  gedaan”, vertelt Gerard. ,,Daarbij was het van belang om te testen hoe goed de kunststofverbinding blijft zitten als je deze met schroeven in elkaar zet. We hebben ook gekeken hoe we de stabiliteit van de materialen konden verbeteren. Dat deden we met het team van PSP. We hebben nieuwe additieven in de grondstof gecompoundeerd en daarna testen hierop uitgevoerd.”

Waaier aan ideeën
Nu is het moment gekomen om deze toepassing op de markt te zetten, zodat ze bij nieuwbouwprojecten meteen geplaatst worden onder bergingen. Dat betekent opschaling van de pilot. Aan tafel zaten partijen die De Groot Vroomshoop hierbij kunnen ondersteunen. In twee rondes werd onder leiding van Gerard geïnventariseerd wat de verschillende partijen kunnen en willen bijdragen. Daar kwam een waaier aan ideeën uit. ,,Zo heeft een partij interesse getoond om te onderzoeken welke mogelijkheden de infiltratiekisten nog meer bieden te hebben”, laat Gerard weten. ,,PSP denkt graag mee over de kansen in de markt. Alle partijen hebben aan het eind van de avond hun commitment in een ‘gentlemen’s agreement’ uitgesproken. Een mooi resultaat!“

Eindsymposium 13 november
Op 13 november vindt het eindsymposium van het KVG programma plaats. Dan laten alle deelnemers de resultaten van de verschillende pilots zien. Ook hierbij is PSP van de partij. We zullen  als moderator optreden. ,,Ik ben heel benieuwd wat er uit alle pilots komt”, licht Gerard toe. ,,Het is een ontzettend mooi en ambitieus programma dat wat mij betreft zeker een vervolg verdient. We hebben nu alleen gekeken naar de mogelijkheden van huishoudelijke kunststof reststromen. In een vervolg zouden we dit kunnen uitbreiden naar andere kunststof reststromen. Maar dat is maar een idee. Er zullen vast nog veel meer mogelijkheden voor een vervolg zijn. Ik kijk met belangstelling uit naar het eindsymposium en verwacht dat er daar mooie resultaten gepresenteerd worden.”