Wat is er mogelijk met huishoudelijk verpakkingsafval? Heel veel! Wat denk je van 3D printen met kunststof verpakkingsmateriaal of het maken van infiltratiekratten voor het opvangen van regenwater? Zomaar twee uitkomsten van een aantal pilots waar de afgelopen maanden binnen het programma Kunststof Verpakkingsmateriaal als Grondstof (KVG-programma) aan gewerkt is. Tijdens het opschalingsdiner eind september wisselden alle deelnemers aan de pilots de resultaten met elkaar uit en bespraken ze de mogelijkheden om hun pilot op te schalen. Namens het Polymer Science Park nam Gerard Boschman deel aan dit opschalingsdiner. Hij was tafelheer bij de pilot Infiltratiekratten van De Groot Vroomshoop Groep.

,,Het KVG-programma is op initiatief van Rijkswaterstaat en Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) ontstaan”, vertelt Gerard. ,, Het programma Kunststof Verpakkingsafval als Grondstof (KVG) stimuleert het gebruik van huishoudelijk kunststof verpakkingsafval in producten. Door vraag en aanbod van gerecyclede kunststoffen beter op elkaar aan te sluiten, wordt het gebruik van primaire grondstoffen teruggedrongen. De focus ligt op twee pijlers: inkoop en innovatie. Het programma wordt uitgevoerd door Rijkswaterstaat (RWS) en Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) en gefinancierd door Stichting Afvalfonds. PSP ondersteunt dit programma via KIDV met technisch onderzoek. We doen testen in onze laboratoria om de pilots meer inzicht te geven in hun mogelijkheden.”

Testen
,,Zo hebben we voor Veolia een geurtest gedaan”, licht Gerard toe. ,,Hier werden kunststofproducten gespuitgiet tot bakjes die we gelijk luchtdicht verpakt hebben. We hebben een meting van stofdeeltjes gedaan en onderzocht of er sprake was van een hinderlijke geur. Voor Save Plastics hebben we een ‘lange duur test’ gedaan, een geurtest en een antisliptest. Bij dat laatste hebben we getest hoe de wrijvingsweerstand van de betreffende kunststof was. Dat is hier nodig, omdat dit tot kunststofplanken verwerkt wordt.”

Infiltratiekratten
Tijdens het diner was Gerard tafelheer bij de pilot die door De Groot Vroomshoop is opgezet. Het gaat hierom het maken van kunststof infiltratiekratten die geplaatst kunnen worden onder bergingen. Deze kratten vangen regenwater op. ,,Tijdens de pilot hebben we diverse testen, zoals  schroeftesten,  gedaan”, vertelt Gerard. ,,Daarbij was het van belang om te testen hoe goed de kunststofverbinding blijft zitten als je deze met schroeven in elkaar zet. We hebben ook gekeken hoe we de stabiliteit van de materialen konden verbeteren. Dat deden we met het team van PSP. We hebben nieuwe additieven in de grondstof gecompoundeerd en daarna testen hierop uitgevoerd.”

Waaier aan ideeën
Nu is het moment gekomen om deze toepassing op de markt te zetten, zodat ze bij nieuwbouwprojecten meteen geplaatst worden onder bergingen. Dat betekent opschaling van de pilot. Aan tafel zaten partijen die De Groot Vroomshoop hierbij kunnen ondersteunen. In twee rondes werd onder leiding van Gerard geïnventariseerd wat de verschillende partijen kunnen en willen bijdragen. Daar kwam een waaier aan ideeën uit. ,,Zo heeft een partij interesse getoond om te onderzoeken welke mogelijkheden de infiltratiekisten nog meer bieden te hebben”, laat Gerard weten. ,,PSP denkt graag mee over de kansen in de markt. Alle partijen hebben aan het eind van de avond hun commitment in een ‘gentlemen’s agreement’ uitgesproken. Een mooi resultaat!“

Eindsymposium 13 november
Op 13 november vindt het eindsymposium van het KVG programma plaats. Dan laten alle deelnemers de resultaten van de verschillende pilots zien. Ook hierbij is PSP van de partij. We zullen  als moderator optreden. ,,Ik ben heel benieuwd wat er uit alle pilots komt”, licht Gerard toe. ,,Het is een ontzettend mooi en ambitieus programma dat wat mij betreft zeker een vervolg verdient. We hebben nu alleen gekeken naar de mogelijkheden van huishoudelijke kunststof reststromen. In een vervolg zouden we dit kunnen uitbreiden naar andere kunststof reststromen. Maar dat is maar een idee. Er zullen vast nog veel meer mogelijkheden voor een vervolg zijn. Ik kijk met belangstelling uit naar het eindsymposium en verwacht dat er daar mooie resultaten gepresenteerd worden.”

 

Op donderdag 26 september nam een aantal relaties van het Polymer Science Park deel aan de Terahertz Technologie workshop in Dusseldorf. Deze workshop werd door het Polymer Science Park in samenwerking met het NRWO georganiseerd en komt voort uit het Interreg project “Smart Production”. Projectleider Martine Bonnema reisde met hen mee en doet kort verslag van een interessante, inspirerende dag.

,,Deze dag was eigenlijk opgedeeld in twee delen”, vertelt Martine. ,,Tijdens de workshop zelf, die gegeven werd door de Hogeschule Dusseldorf, leerden de aanwezigen welke mogelijkheden Teraherz Technologie biedt. Daarnaast was er een aantal bedrijven aanwezig die iets vertelden over andere ‘analyze methodes’. Heel leerzaam en inspirerend.”

,,Zo hebben we van Tascon geleerd hoe ze recylaat en microplastics bijvoorbeeld analyseren op  de aanwezigheid van verschillende polymeeradditieven”, licht Martine toe. ,,Roger Dietrich van OFG legde uit hoe zij de oorzaak van defecten in grote schepen of windmolen wieken kunnen achterhalen zonder de windmolen naar het lab te hoeven halen. Tot slot gaf Nanoanalytics toelichting op het visualiseren van diverse oppervlaktes. Interessant voor de hele kunststofindustrie.”

De bedrijven die de workshop bijwoonden waren enthousiast. ,,De deelnemers waren blij met de kennis die ze hebben opgedaan, ook al was het misschien op een ander onderwerp dan waarvoor ze  naar de workshop waren gekomen”, zegt Martine. ,,Uiteindelijk een inspirerende en zinvolle dag die zeker een vervolg verdient!”

De supermarkten hebben jarenlang gewerkt aan het clusteren van producten in productcategorieën, zodat deze aansluit bij de beleving van de consument. Wij denken onbewust in productcategorieën wanneer we een product zoeken in de supermarkt. Inzamelsystemen zouden beter op deze manier van denken mogen aansluiten. Standaardisatie van materialen per productcategorie zal nieuwe inzamelsystemen en eenvoudigere scheidingstechnieken mogelijk maken waardoor hoogwaardige monostromen gecreëerd worden. De productcategorie frisdranken is een mooi voorbeeld hiervan, waarbij een standaardmateriaal PET voor alle flessen worden gebruikt en apart worden ingezameld via het statiegeldsysteem.

Plastic Pact
Door het ondertekenen van het Plastic Pact hebben veel bedrijven beloofd zich in te zetten om de hoeveelheid plastic in eenmalige verpakking terug te brengen, deze 100% recyclebaar te maken en een zo hoog mogelijk percentage hernieuwbare kunststof te gebruiken in de verpakking die op de Nederlandse markt wordt gebracht. In enkele gevallen is snel winst te behalen, bijvoorbeeld daar waar het gaat om dezelfde producten. Bij versproducten vinden we in het schap naast verpakte ook onverpakte producten. Een reductie van verpakking is hier snel gemaakt.

Gerecyclede plastic

In de meeste gevallen heeft de verpakking een belangrijke functie om het product in de juiste hoeveelheid en juiste kwaliteit aan de consument te kunnen aanbieden. In deze functie is plastic niet meer weg te denken en zullen alternatieven zeker geen milieuwinst opleveren. Echter op gebied van inzet en gebruik van soort plastic is nog veel winst te behalen in verpakkingen door gebruik te maken van gerecyclede plastic. Het echt circulair maken van de verpakking houdt in dat het materiaal dat vrijkomt na gebruik van de verpakking weer wordt ingezet voor hetzelfde doel.

PET mooi voorbeeld

Een mooi voorbeeld is de inzet van rPET bij frisdrankflessen. Dit is mogelijk omdat, zoals hierboven reeds aangegeven, voor frisdrank alleen PET als grondstof wordt gebruikt en door een apart inzamelsysteem (statiegeldsysteem) een mooie, schone monostroom beschikbaar is. Helaas is het deel PET dat via de PMD terugkomt (nog) niet te gebruiken in de toepassing voor frisdrankfles. In de stroom via de PMD-container zitten namelijk ook PET-verpakkingen waar chemicaliën, wasmiddelen en shampoos in hebben gezeten. De risico’s zijn te groot om dit materiaal voor de frisdrankfles te gebruiken. Om het mogelijk te maken om meer rPET in voedselverpakkingen te kunnen inzetten zal men producten anders dan voedingsmiddelen moeten weren in PET-verpakkingen.  In het kader van traceerbaarheid (REACH) is het dan eenvoudiger rPET breder in te zetten.

Verschillende materialen als grondstof

Wanneer we naar andere productcategorieën kijken, zoals bijvoorbeeld de wasmiddelen, dan worden binnen deze productcategorie diverse materialen gebruikt als grondstof voor verpakkingen.bWe vinden er PET flessen, HDPE extrusieblaasflessen, PP extrusieblaasflessen en PP spuitgietbakjes. Zelfs van hetzelfde merk vinden we zowel PET als HDPE flessen.

Bij de materiaalsoort PP treffen we verpakkingen aan met verschillende verwerkingseigenschappen. Deze verwerkingseigenschappen zijn bepalend voor de productiemethode. Voor extrusieblazen is een lage viscositeit gewenst en voor spuitgieten is een hoge viscositeit gewenst. Een mix van beide materialen kan niet worden gescheiden. Het verandert de viscositeit dusdanig dat het niet opnieuw ingezet kan worden bij de oorspronkelijke productiemethode.

Keuze voor een materiaalsoort levert winst voor recycling

Een keuze voor één materiaalsoort in deze productcategorie zal de inzet van gerecycled materiaal eenvoudiger maken. Wanneer wordt gekozen voor HDPE flessen en potten met dezelfde verwerkingseigenschappen en productiemethode, kan eenvoudig via meerlaagsextrusie recyclaat uit HDPE worden ingezet.

Denken in productcategorie

De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het recyclaat wordt nu nog te eenvoudig bij de recyclingindustrie neergelegd, hoewel het onmogelijk is om momenteel met de huidige inzameltechnieken aan de gevraagde eisen te voldoen. Het is een samenspel in de gehele keten en dat betekent onder andere dat de merkfabrikanten op productcategorieniveau moeten denken en niet op productniveau. Als bijvoorbeeld in de productcategorie wasmiddelen er een eenduidige keuze wordt gemaakt voor één materiaalsoort, geeft dit de inzamelaars en de recyclingindustrie de mogelijkheid om de kwaliteit van de monostromen te verbeteren.

Conclusie: de sleutel voor het circulair maken van de verpakking ligt in het schap van de supermarkt.  Eén standaard materiaalsoort voor verpakkingen binnen een productcategorie levert een bruikbaar recyclaat dat opnieuw ingezet kan worden in dezelfde productcategorie.

Henk-Jan Regeling

De komende maanden nemen we je mee in de wereld van het Polymer Science Park en haar leden en partners. Dat doen we met een aantal filmpjes en interviews onder de naam “de Parels van PSP”.
We laten zien waar onze leden en partners mee bezig zijn en hoe onze projectleiders hen daarbij ondersteunen en een stap verder brengen.

In de eerste aflevering bezoeken we Eurekite in Enschede. Deze startup ontwikkelt flexibele keramiek die in combinatie met kunststofvezels gebuikt kan worden in consumentenproducten. Denk bijvoorbeeld aan batterijen voor mobiele telefoons. Projectleider Martine Bonnema en Bas Kerkwijk van Eurekite vertellen wat ze doen en hoe ze samenwerken. Kijk en laat je verrassen!

https://youtu.be/CNUMUGoxbDM

Binnen de subsidieregeling voor Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+) start een nieuw thema voor pilot- en demonstratieprojecten, gericht op circulaire economie. Vanaf 1 augustus 2019 is het mogelijk om deze aan te vragen. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat stelt hiervoor €44 miljoen beschikbaar.

Het thema
Het thema Circulaire economie is een uitbreiding van het thema rond recycling en hergebruik van afval. Ook het biobased grondstofgebruik in pilotprojecten valt nu onder dit nieuwe thema. Belangrijk is dat de projecten bijdragen aan CO2-reductie. Voorstellen op het gebied van recycling en hergebruik van kunststoffen, textiel, meubels en matrassen worden aangemoedigd en ook voorstellen van het mkb zijn meer dan welkom.

Wacht niet met indienen
Aanvragers kunnen vanaf 1 augustus tot en met 22 september 2020 hun voorstellen indienen. Projecten moeten vóór 31 december 2020 worden afgerond. De DEI+ is geen tender. RVO.nl behandelt aanvragen volgens het principe ‘wie het eerst komt, het eerst maalt’. Complete projectvoorstellen worden op volgorde van binnenkomst beoordeeld. De regeling is verder toegelicht bij RVO.nl.

Deze regeling is één van de maatregelen die voortkomt uit de € 80 miljoen die het kabinet extra beschikbaar stelt voor de circulaire economie in 2019 en 2020. Lees meer over het totale pakket aan extra middelen voor Circulaire economie op Rijksoverheid.nl.

Meer informatie
Heb je vragen over deze subsidieregeling of werk je aan nieuwe circulaire innovaties en heb je behoefte aan een kostenloos gesprek met één van onze adviseurs? Neem contact met ons op via mail info@kennispoortregiozwolle.nl of tel. 038 – 202 2020.

MIT-R&D-Samenwerking
Deze subsidie is gericht op de ontwikkeling of vernieuwing van producten, productieprocessen of diensten. Het project moet bestaan uit industrieel onderzoek, of een experimentele ontwikkeling zijn, of een combinatie van beide. Tevens moet sprake zijn van daadwerkelijke samenwerkingen voor gezamenlijke rekening en risico.

Voorwaarden
Deze MIT-R&D-Samenwerking is een tender en de beste voorstellen worden gehonoreerd. De beoordeling vindt plaats na de sluitingsdatum op 10 september a.s. De aanvraag moet wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Deze vind je op de site van de Provincie Overijssel. Hier vind je tevens de beoordelingswerkwijze.

Meer informatie
Heb je vragen over deze subsidieregeling en heb je behoefte om daar kosteloos over te sparren met één van onze adviseurs? Neem dan contact met ons op via mail info@polymersciencepark.nl of tel 038 –  853 4810.